1960’LI YILLARDA PARİS’TE BAŞLAYAN SONIA RYKIEL’İN MODA ÖYKÜSÜNÜ, ARTIK TÜM DÜNYA BİLİYOR. GEÇTİĞİMİZ AY 86 YASINDA ARAMIZDAN AYRILAN TASARIMCI İÇİN SÖYLENECEK ELBETTE COK SÖZ VAR. selenmeçoglu
‘ÖRGÜLERİN KRALİÇESİ’ Soni Rykiel geçtiğimiz y uzun zmndır mücdele verdiği Prkinson hstlığın yenik düştü. öO’lı yıllrdn bu yn Pris modsın sğldığı ktkı ve kıvırcık kızıl sçlrı, onu mod endüstrisinde bir sembol hâline getirmişti bile.
Asıl ismi Soni Flis. 1930’lrd Pris’te dünyy gelen Soni, Frnsız bir bb ve Romnylı bir nnenin en büyükkızıydı. Hytın cilveleri işte… Birçok efsnevi mod tsrımcısı gibi onun d modyl oln gerçeküstü ykınlşmsı tmmen tesdüf eseri. 1953 yılınd soydını ldığı Sm Rykiel ile evlendi. Sm zten hâlihzırd bir butiğin shibiydi. Soni, 1956 yılınd kızı Nthlie’yi, 1961 yılınd ise oğlu JenPhillippe’yi dünyy getirdi. Oğlun hmileyken geçirdiği süreç ise bir ikonun dogmsın öncülük edecekti; ‘poor boy sweter’. Hmileliğinde bedenine göre kıyfet bulmyn Soni, tbii ki içinde yşyn tsrımcı ruhun kulğın fısıldmsıyl, yeni
bir fikir yrtmış. Kollrı ve gövde boyu dh kıs, snki çmşır mkinsınd yıknırken çekmiş görüntüsü veren ‘ikonik’ trikodn bhsediyoruz. Hem de öO’lı yıllrı özgürlükçü nlmd özetleyecek oln bir triko…
Soni, 1964’te Lur dınd bir butik çtı. Bunun üzerinden çok geçmedi; 1968 yılınd eşi Sm ile yollrını yırdılr. Aslınd zmn olrk Soni’nın günümüze kdr devm eden mod hikâyesi de böyle bşldı çünkü ynı yıl kendi dını tşıyn mğzsı ilk kez Prizyen kdınlr hizmet etmeye bşlycktı. “Beni klblıktn yrı tutck kıyfetler giymek istedim. Bu yüzden kendim için bir şeyler yrtmy krr verdim” demesi bşlngıç noktsının gerçek bir isptıydı.
1995 yılın kdr kendi mrksının tsrımcı koltuğunu bşksın teslim etmedi. yılın kdr d onursl bşkn olrk mrksın ykın durdu. Am rtık işleri gençlere devretme zmnıydı. Üstelik uzun zmndır
svştığı Prkinson hstlığı d on dh fzl müsde etmiyordu. Son kitbı N’Oubliez Ps Q,ue Je Joue’de (Don’t Forget Tht I’m Acting) hstlığını ‘ylnız’ geçirdiğinden bhsediyordu. “Hiç kimseye söylemedim. O zmnlr 40 yşınd oln kızım bile… Kendime skldım çünkü doktorum kimseye söylemememi tvsiye etti. Hstlığımın henüz hfif olduğu zmnlrdı, bhsetmeye değer görmüyordum. Am içten içe korkuyordum çünkü nnem 70 yşındyken bu hstlıkl krşı krşıy klmıştı. Ne kdr cı çektiğini htırlıyorum. Üstelik bu tm 40 yıl önce, hiçbir tedvinin olmdığı zmnlrdı” diyor kitpt Soni, hstlıkl bir süre tek bşın mücdele etmesiyle ilgili.
Peki, Soni’yı mod endüstrisinde bu kdr mutlk ve efsnevi kıln neydi? Frnsız modsı on neden çok şey borçlu? 1960’lr, yvş yvş gençliğin sileşip kendi çizdiği yold özgürlüğünü iln etmesinin en çok etkisini gösterdiği zmnlr tekbül ediyor. Hele 70’lerden bhsetmeyelim bile… Soni Rykiel işte bu zmnlrd kdınlrın özgürleşmedeki liberl hreketin görsel temsilcilerinden biri oldu. Sunduğu prçlr hep kdının ve onun rhtlığının ynındydı.
Kullndığı renkler her zmn kdının içinden çıkn engellenemez coşkunun görsel bir isptıydı. Simdi nsıl podyum kendini slognlı prçlrl bir protesto lnı hâline getiriyors, bunu slınd Rykiel’e borçlu. 1971 yılınd triko prçnın üzerine yzdığı ‘Sensous’ kelimesiyle modd ilk
ONLAR NE DEMİŞLERDİ?
Efsnevi mod tsrımcılrının Soni Rykiel ile ilgili söyledikleri…
“Olğnüstü bir czibesi vr. Gözleri, ses tonu, yklşımı, konuşm şekli…”
Christin Lcroix “ihtişmın byılıyorum, üstelik mükemmel bir rkdş. Onun birçok portresini ve kriktürünü çizdim.”
Krl Lgerfeld
“Soni olğnüstü bir tsrımcı, süpersonik bir nne, muhteşem bir nnenne ve de çok iyi bir rkdştır.
On gerçekten hyrnım.” Alber Elbz “Soni Rykiel çığır çn bir tsrımcı. Yptığı işlerde özgür ruhlu kdınlrı ve onlrın trzını ynsıtmsı bende hyrnlık uyndırıyor.” Jen Pul Gultier “Muhteşem espri yeteneğinin ynı sır frklı ve kişisel tsrımlrıyl kdınlr yeni bir özgürlük nlyışı getirmeyi hedefleyen biri Soni.” Toms Mier “Mody yklşımı, yrılmz bir şekilde feminizme bğlıydı. Giysileri dh d yumuştmsı için dikişleri kullnış trzı innılmzdı. Yves Sint Lurent, Andre Courreges gibi, tsrımlrıyl kendini belli eden sntçılrdndı.”
JenChrles de Cstelbjc “1960’lı yıllrd Pris’e yk bstığımd, o çoktn ikon olmuştu. 1972 y d 1973 yılınd tnıştık ve rkdş olduk. Çok yetenekli ve öncüydü, ilmekleriyle mody yön verdi.” Kenzo Tkd slognı oluşturmuştu bile. Çünkü nlmı ‘hislere hitp eden’ oln bu kelime, kdınlrın sevgililerinin gözünde nsıl bir değeri olduğu gerçeğini vurguluyordu.
Soni Rykiel lüks modnın hute couture’dn hzır giyime geçişine yrdım eden isimlerden biri oldu. Koleksiyonlrının profili; uzun ve dr formlr, enine çizgiler, örgü oversized y d crop trikolr vey kürklerden çiziliyordu. Kdınlrın renk kullnmktn çekindiği zmnlrd onlr prlk renklerle cesret vermek istedi ve bşrdı d. ‘İkonik’ olrk dlndırıln birçok prçsı Hollywood yıldızlrının d rsınd bulunduğu geniş bir kitlenin rğbetiyle değer kzndı ve tkdir edildi. Onun için kdın tm nlmıyl kdın olmlıydı. Özgür, eksntrik, gizemli ve bştn çıkrıcı… Pntolon giyseler bile!
yılınd Frnsız mod endüstrisine verdiği 40 yıllık hizmetinin krşılığınd The Order ofL6gion d’Honneur ödülüyle onurlndırıldı. 40. yıl şerefine düzenlenen defilede Mrtin Mrgiel, Riccrdo Tisci, Christin Lcroix, Kri Lgerfeld, Stell McCrtney, JenPul Gultier, Michel Kors ve Jeremy Scott gibi zmnın önemli tsrımcılrı ‘kendi Soni Rykiel’lerini’ podyum tşıdı. 1994 ypımı PrfrtâPorter filmini htırlrsınız. Yönetmen Robert Altmn’ın bir Soni Rykiel defilesini izlemesiyle bu efsnevi filmin orty çıktığını bilmiyor olbilirsiniz.
Soni Rykiel 86 yşınd hyt ved etmiş olbilir. Fkt kriyerinde syısız bşrıy imz tmış tsrımcının, mod dünysınd öncüsü olduğu ‘bşlngıçlr’ her dim geçerliliğini koruyck ve sonsuz kdr ölümsüz olck, mc
[gllery ids=""]
