Ferrari’nin Hikayesi Enzo Ferrari

YİNE SAVAŞ, YİNE KURBAN

Ailesi bir doğumu daha kutladı. Enzo Ferrari baba olmuştu. Zaman zaman deneme sürüşlerinde piste çıkarak mühendislerine geri bildirimler veren Enzo, oğlunun doğumunda sonra bir daha asla pilot koltuğuna oturmadı. Dino’nun doğumuyla birlikte ev ilk defa huzur bulduğu bir yer haline geldi. Kayınvalidesinin evden taşınması, kocasının evine bağlı bir eşe dönüşmesi Laura Ferrari’nin on senelik evliliğinde ilk defa yüzünün gülmesine neden olmuştu.

Ancak bu mutluluk fazla uzun sürmeyecekti. Dino, akranları gibi yürüyemiyor, koşamıyor, merdiven çıkamıyordu, yere düştüğünde ayağa kalkamıyordu. Doktorlar genetik bir hastalığı olduğunu, en iyi koşullarda 20’li yaşlarına kadar vücudundaki tüm kasların eriyeceğini söylediler. Kısacık ömrü boyunca her günü bir öncekinden daha zor geçecek, sürekli bakıma ve yakın ilgiye ihtiyacı olacaktı. Ülkenin en ünlü doktorlarından hastalığın tedavisinin olmadığını duymak, Enzo’nun umudunu kesmesi için yeterli değildi. Günün birinde hastalığın tedavisi bulunduğunda, oğlunun o tedaviyi alma şansına erişecek ilk çocuk olması için gerekli parayı hazırlaması gerektiğine inandırdı kendini. Ofisinin ışığının gece boyunca kapanmadığı günlere geri döndü. Ta ki 2. Dünya Savaşı başlayana kadar.

İtalya’nın savaşa girmesi, hızla popülerliğini artırmaya başlayan otomobil yarışlarının süresiz olarak yasaklanması anlamına geliyordu. Alfa Romeo, Ferrari’yle anlaşmasını bu mücbir sebeple feshetti. Ülke ekonomisinin hızla çöküşe geçtiği dönemde, Enzo’nun Ulusal Faşist Parti’yle işbirliği yapmayı kabul etmekten başka çaresi kalmamıştı. Yarış otomobili üretimini durdurdu, şirketini savaş malzemeleri üreten bir fabrikaya dönüştürdü. Basında çıkan ve ardı arkası kesilmeyen iddialara rağmen, o dönemde fabrikasında ne ürettiği devlet sırrı olarak kaldı. Ancak her ne üretiyorsa değerli olduğu kesindi. Öyle ki, bir gece yarısı partiden gelen ziyaretçileri, acilen fabrikasını daha güvenli bir yere taşımasını tembihlediğinde, iki gün içinde koca fabrika Modena’dan Maranello’ya nakledilmişti.

Gino, 13 yaşındaydı ve sağlık durumu giderek kötüleşiyordu. İnsanların birbirini öldürme derdinde olduğu bir zaman diliminde, kimsenin ölümcül hastalıklara tedavi bulmak gibi bir önceliği yoktu. Birincisi babasını ve abisini alan savaşın ikincisi oğluna göz dikmişti. Enzo Ferrari, onu neyin beklediğinin farkına varmaya başlamıştı. Bu, yüzleşebileceği bir gerçek değildi. Oğlunun bakımı ve rahat ettirilmesi için her türlü imkanı sunuyor, karısına destek olacak hemşire ve bakıcılar gece gündüz hazır bekliyordu ama kendisi ev hayatından uzaklaşmaya başlamıştı. Fabrikayı kimseye emanet edemeyeceğini öne sürerek hafta içi Maranello’da kalıyor, sadece hafta sonları Modena’ya, ailesinin yanına dönüyordu.

İKİNCİ BAHAR

Lina Lardi, böyle karmaşık bir dönemde girdi Enzo Ferrari’nin hayatına. Maranello’da yaşayan bu genç ve zarif hanımefendiye ilk görüşte âşık oldu.

Lina, tanışmalarından çok kısa bir süre sonra hamile kaldı. Çocuğu doğurmak istediğini ama Enzo’nun ailesine olan düşkünlüğünü bildiği için ondan herhangi bir beklentisi olmadığını söyledi. Enzo Ferrari, onun bu asaleti karşısında daha da büyülendi. Lina’ya Dino’nun annesin-

Scuderia Ferrari Grand Prix motor yarışları takımının kurucusu Enzo, Maranello’daki ofisinde, 1985 (üstte) ve kendi otomobillerinden birinin direksiyonunda (altta).

DUYDUNUZ MU?

Enzo’nun vefatından önce onay verdiği son tasarım, 1987’de Ferrari’nin 40’ıncı yıldönümü anısına üretilen F40 modeliydi. 320 km/saat sınırını aşan ilk yasal araç unvanı sahibi olan bu model, 400 bin dolar satış fiyatıyla da o güne kadar satışa çıkan en pahalı yol otomobili olmuş ve sınırlı sayıda üretilmişti. Salt performans hedeflendiği için gövdesi tamamen karbon fiberden yapılmış ve ağırlığa sebep olacak hiçbir lüks aksesuar kullanılmamıştı. Bu efsane model için Enzo Ferrari’nin kapısını çalan ilk isim Napoli kulübü başkanı Corrado Ferlaino olmuştu. Ferlaino, ezeli rakibi AC Milan’ın astronomik transfer teklifi karşısında, futbol tarihinin en büyük futbolcularından biri olan Diego Maradona’yı takımında tutabilmek için Ferrari’den yardım istedi. Maradona takımda kalma kararının tamamen duygusal olduğunu söylese de, hiç şüphesiz bu duygusallık kendisine Ferrari tarafından o güne kadar üretilen ilk siyah modelin hediye edilmesini de içeriyordu. Ünlü futbolcu İtalya’dan ayrılırken, sadece 20 bin 200 km yol yaptığı bu sanat eserini otomobil koleksiyonu yapan bir İspanyol’a satmış. Gerçek bir Ferrari tutkunu ve sağlam bir Maradona hayranıysanız, kenarda köşede de 250 milyon euro’nuz varsa, araç yeniden satışa çıkarıldı, haberiniz olsun!

GEZDİNİZ Mİ?

Enzo Ferrari, ilk yarış otomobilini alabilmek için doğduğu evi sattı. Yıllar sonra paranın satın alabileceği her şeye sahip olduğu dönemde defalarca o evi geri almaya çalıştıysa da başaramadı. Oğlu Piero, babasına en azından yeni sahipleriyle bir yemek yiyerek, evde birkaç saat vakit geçirmeyi teklif ettiğinde “Benim olamayacak bir evi, içinde başkaları yaşarken görmeye tahammül edemem” cevabını aldı. Piero belki hiçbir zaman babasını çocukluk anılarına kavuşturamadı ama uzun yıllar süren uğraşların ardından devlet yetkililerini evi müzeye dönüştürmeye
ikna edebildi. Yapımı beş yıl süren ve 43 milyon liraya mal olan Museo Casa Enzo Ferrari, 5 bin 500 metrekarelik bir alana yayılıyor ve sadece Enzo’nun doğduğu evi değil, sarı alüminyum çatısıyla bir Ferrari kaputu gibi tasarlanmış 3 bin metrekarelik yeni bir binayı da içeriyor. Evin bitişiğinde Enzo’nun İtalyan demiryolunda tamirci olarak çalışmış olan babasının atölyesi var. Müzede sadece otomobiller değil, aileye ait kişisel eşyalar, belgeler ve fotoğraflar da sergileniyor. Olur da yolunuz oralara düşerse, görmeden dönmeyin.

Ömrünün sonuna kadar boşanmayacağını söyledi ama evlatları arasında hiçbir ayrım yapmayacağına yemin etti. Bu söz Lina için bir imzadan çok daha kıymetliydi.

Enzo, Lina için Maranello’daki fabrikasının yakınında bir ev satın aldı. Piero Ferrari bu evde dünyaya geldi. Enzo hafta içi Piero’nun neşe içinde büyümesine, hafta sonlarıysa Dino’nun gözü önünde eriyip gidişine tanıklık ediyordu. Dino ölene kadar, kimsenin ne bu ilişkiden, ne de Ferrari’nin bir vârisi daha olduğundan haberi oldu.

otomobillerinin olduğu hiçbir yarışa gitmedi. Hiçbir pilotuna yakın davranmadı, asla duygusal bağ kurmadı. Gazete manşetlerinde gencecik çocukları ölüme iten canavar olarak gösterildi. Çok sayıda pilotun ve pistten çıkan otomobilleri yüzünden ölen yüzlerce izleyicinin ailelerinin açtığı davalarda yargılandı.

Üretim departmanına harcadığı yüklü bütçeler nedeniyle 1967’de iflasın eşiğine geldiğinde, yolcu otomobillerinin haklarını ezeli rakibi Fiat’a sattı. Ne kadar zor günler yaşarsa yaşasın, oğluna verdiği sözü tutmaktan vazgeçmedi.

Mühendisleriyle yaptığı her toplantıyı “hızlı, daha hızlı, en hızlı” diyerek bitirdi. Bu sayede otomobil sektörünün en prestijli markasını yarattı. Sadece ama sadece, oğlunun öldüğü yıl ürettiği modele, prestijli markasının sembolünü koymak yerine oğlunun adını yazdırdı. 32 yıl boyunca her sabah oğlunun mezarını ziyaret etti. Cenaze töreninde taktığı güneş gözlüklerini, son nefesine kadar hiç çıkarmadı ve bunu karizmatik görünmek için yaptığına inanmamızı istedi. Oysa dünyanın en güçlü adamı, en büyük zayıflığının gözlerinden okunmasından korkuyordu.

Enzo Ferrari, 30 Haziran 1956’da son nefesini verdi. 24 yaşındaydı. Babası, savaşın sona ermesinin ardından İtalyan mafyasından aldığı iddia edilen yüklü miktardaki borç sayesinde fabrikasını yeniden yarış otomobili üretir hale getirmiş ve dünyanın en hızlılarına imza atmaya başlamıştı. Yarış endüstrisi yeniden şekilleniyor, dünyanın dört yanından insanlar Enzo Ferrari’nin sınır tanımaz makinelerini görmek için çıldırıyordu. Enzo, üzerinde çalıştığı her modeli Dino’ya anlatmış, zar zor konuşan oğlunun heyecan içinde “hızlı, daha hızlı, en hızlı” demesi onu her seferinde daha da hırslandırmıştı. Ürettiği hiçbir modeli yeterince hızlı bulmuyor, kazanılan hiçbir yarıştan tatmin olmuyordu. Ancak bir yandan daha hızlı modeller üretmeye çalışmanın, diğer yandan bunları uluslararası yarışlarda sergilemenin bedeli ağırdı. 1940’ların sonlarına doğru eski iş arkadaşlarından birinin Amerika pazarında lüks yolcu otomobili üretmek için Ferrari’nin tasarımlarını ve isim hakkını kullanmasına izin verdi. Modellerin son hali onayına sunuluyor ve kabul etmediği hiçbir şey üretime geçmiyordu ama işin gerçeği, yarış pisti dışında kullanılan hiçbir otomobile ilgi duymuyordu. Tek derdi, o pazardan gelecek bütçeyle dünyanın en hızlı yarış otomobillerini yapmaya devam edebilmekti.

Hayatını hız kelimesinin tanımını yeniden yazmaya adamış olan bir adam, oğlunun yatağa mahkum edilişinin intikamını pistlerde aldı. Oğlu yaşındaki pilotları ölümle burun buruna getirdiğini bildiği için hayatı boyunca

Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Piero Ferrari, babasının müze olarak düzenlenen evi Museo Casa Enzo Ferrari’nin açılışında, 9 Mart, Modena.

BABASININ TAHTINDA: PIERO FERRARI

Dino’nun babasının hayatındaki yeri tartışmasız olsa da Enzo Ferrari, Lina Lardi’den olan oğlu Piero’yu da hiç sevgisinden mahrum bırakmadı. Laura Ferrari’nin vefatının ardından annesiyle Ferrari malikanesine taşınan Piero, 20 yaşında evlenip babasının yanında çalışmaya başladı.

Onun işi devralmasını destekleyen isimlerin başında babaannesi Adalgisa geliyordu.

90 yaşına kadar her sabah şirkete uğrayarak çalışanlarla sohbet eden Adalgisa’ya duyulan hürmetin, torununun kurumsal olarak kabul görmesinde büyük etkisi olduğu söyleniyor. Babasının savaşçı yapısının aksine, uzlaşmacı bir karaktere sahip olan Piero, kısa sürede kendini kanıtladı. Enzo torunu Antonella’yı kucağına aldığı gün, oğlunu genel müdürlük titriyle onurlandırdı. Ancak yaşlı adam böbrekleri iflas edip yataktan kalkamaz hale gelene kadar emekli olmayı reddetti. Rakamlar, istatistikler ve analizler konusunda tam bir fenomendi, son günlerinde bile etrafındaki genç işadamlarını sulu götürüp susuz getirdi. Piero Ferrari, babasının ölümü sonrası tahta oturan isim oldu.