’50’liyillrd, Venedikli sntçilr, müthiş yrticiliklnm gdzler dnüne sererek cmi blumsuzleştirdiler. Bugün uluslrrsi pzrlrd d oldukg rgbetgdren Murno cmln, ulşilbilirfiytln syesinde, birgok evin vzgegilmez klsiklerinden biri hlinegeldi…
Murno, cmcihgm bbdn ogul gegtigi kügücük bir d. Burd cm, tlrdn klm bilgi birikimiyle üfleniyor, süsleniyor, renklendiriliyor ve son olrk d pifiriliyor. Bugünkü cmlrd gecmisin izlerini gonnek mümkün. Birgok sntgi XIX. yüzyildki rokoko trzindn vzgegebilmig degil. Ady gelen turistler ise bu geşitlilik ve vrticihk krşismd hyrnliklrim gizlevemivorlr.
Venedik cmcihgmm yeniden doguşunun lükvesi, XIX. yüzyil kdr uznir. Bu trihe kdr Murno, kimligini bulmv chsn bir d gorünümündeydi.
Avustury krlligi himyesindeki Venedik Cumhuriyeti’nin vonetici smifi, Murno cmlnn gereken onemi gosteremedi; nck 1900 lü ydlrdn hemen once bzi tistlr, XVü. yüzyil dmgsmi vurn ozel teknikler geliştirdiler. ’20’li yillrd ise Milnolu vukt Polo Venini bolgedeki bir fbrikyi stm lrk, yeni yeteneklere k
1. Ciotolo, Murno Ozel Ellleri Koleksiyonu, 18801900.
2. Cm vzo, Victori ve Albert Müzesi, Londr, 18711872.
3. Oplin cm ufk kse. Murno Cm Müzesi, XVüI. yüzyilin ikinci yrisi.
4. Kompozisyonlr fmpiyonu Vincenzo Moretti’nin en begenilen cm formlri, Moretti Koleksiyonu, Murno Cm Müzesi, 1881.
pilrmi gti. Müthiş iş zeksi syesinde ünlü cm ustlrim bünyesinde toplmkl klmdi. yenilikgi tsrimcilr d olnklr sgldi. Venedik’te lişilmişm dişmd modellerle dikktleri üzerine cekli. Tek renkli. süslemelerden rmmiş vzo ve brdklrl Murno cmlnnd ikinci bir ltm ggm bşlngicim oluşturdu. Artik gir ve süslü gizgiler geride khmsu. Bu yeni tsrimlr, ym zmnd pivsd müthiş bir rekbet oluşturmyi d bşrdi. O donemde Frns’y bile gir cm işlemeciligi konusund bilgi ktnmi ypildi. Bütün bunlrm sonucund ise ’50 li yillrd cm tsnmciligi ltm ggim yşiyordu. Lnlü cm eksperi JenClude Bester o donemi şu sozlerle nltiyor: “ ’50 liyillnn cmi, gergck bir şolendi. Fşizm sonrsi ozgürlukgü dügüncenin biryn.um.si, yrticdigui zirvesi olrk tmmlnbilir”. Bu rd donemin diger ünlü isimleri yeni teknikler geliftirmek igin rştirmlnm luzlndirdilr. Formlr ve renkler hep bir bütün iginde degerlendiriliyordu ve sil zorluk d burdydi. Prglrm tsnmlri gok bsit ve sdeydi m ypihş teknikleri degişmişti. Elde üretilivorlrdi ve bir prgnin orty gikmsi gok büyük bir emek gerektiriyordu. Bu rd teknoloji her zmn yrticiligin hizmetindevdi. Hig kuşkusuz bu objeler birer snt eseriydi ve herkesge oyle kbul ediliyordu.
1945-1955 villn rsind Murno cmln üreten merkezlerin syisi 15’i bulmuştu. Bunlrdn en ünlüsü, Venini, düny gpmd ozel stiş noktlri olusturdu. Belirli bir trz bütünlügü olmdigi igin “Venini leri digerlerinden yirt etmek zordu.
Yine de hfif üfleme cmln. sde gizgileri ve bloncuklu model\ leriyle kolyc virt edilebilivorlrdi. Polo Venini ilk kişivdi. Bu gün Venini cmln hl üretiliyor. Tklitlerinin goglmsin rgmen Ettore Sottsss ve Mrio Bellini gibi isimlerin imzlrim Murno cmlrmm üzerinde gorebiliyoruz.
Brovier∓Toso’nun bşind Ercole Brovier bulunuvordu. Kendisi yeni formlr yrtxyor ve giziyordu. 20.000’den fzl model yrtti. Bunlrdn en ünlüsü “murrhine” teknigin kullmldigi modeldi. Fkt o ydlrd Brovier cmlrm üzerine sl imz tmiyordu. Oglu Angelo, rtistik cmcihg ym onemi vermif fkt ’50’li ydlrd popüler oln modelleri tekrrlmktn oteve gidememişti. Bugün ise bütün Brovier cmln imzli üretiliyor.
Diger ünlü Murno üreticilerine gelince… Sovut gizgiler ve ptchwork modeller konusund ozel teknikler geliştirmiş oln Aurelino Toso en tmnmiş olnlrdn biri. En yrtici üreticilerden biri oln Toso, şirketin voneticisi oln Dino Mrtens in rtistik etkisinde klmiş rn onun olümunden som gozle gorülür bir düsüs yşmiştir. Bugün ise gligmlrmi ydinltm elemnln üretimine kydirmişlrdir.
Ve son olrk ’50’li yillrdki ltm ggi nltirken Seguso Vetri d’Arte’nin ismini symdn gegemeyiz. En onemli ozelligi, gir cm ypimi üzerine uzmnlşmiş ohnsiydi. Birbirleri üzerine eklenen ktlr renkli kbuklr oluşturuyor ve orty 50k ilging modeller gikivordu. Kontrsth renkleri kullnmyi tercih r‘ etti. Ve hemen hemen tüm Murno cmlrmd V oldugu gibi objelerin üzerine imz tmiyordu. 0 f zmnlrd Seguso Vetri d Arte XIX. vüzyil şe
killerinden esinlenerek geleneksel t modeller üretiyordu. Orty gikn modellerin kliteleri ve rtistik degeri gok yüksekti.
Monumento del Crdinle Vincenzo Moretti – Stori e Memori di Bologn
