Röportj EBRU ÇAPA Fotoğrflr YAŞAR GAGA
Sezen Aksu’nun snt hytının 40’ıncı yılı. Memleket meselesi mi, şk cısı mı, sevinç mi, ys mı; yptığı 8oo’e ykın şrkıdn birinin bile hytın dokunmdığını söyleyen tş olur. Sevenlerinin gözü ydın: Önümüzdeki ylr, Sezen’den yn Sezen kdr velut geçecek.
Sevdiğim ve sık ndığım bir ecnebi deyiş vr; “It tkes long time to become young” diye giden: Gençlik, uzun zmn lır.
Sezen Aksu’y, sözün diriliği kıdemden mi gelir, kıdeme rğmen mi diye sorck olursnız; “Sözün diri olmsı y d olmmsı, hytt ne kdr krşılığı olduğun bğlı tmmen” şeklinde cevp geliyor:
“Söz ne kdr içeriden ve hkiki bir yerden söylenirse, o kdr uzun solukludur. Hkiktten kstettiğim şey de şu: Söz genelde, o nd gözlemlediğimiz sonucu dillendirir. Am dil, sonucu doğru nlmlndırbilecek, onu hzırlyn bşlngıç ve birikimi de kpsybilecek derinlikteyse -ki bu sezgisel bir kvryıştır- düny zmnı ile sınırlnmz. Benim kurduğum dil beni 40 yıl tşıdığı için sezgilerime, hissedişlerime ve hyt teşekkür borçluyum. Anlm üretmek, plnl progrml, insn klıyl hlledilebilecek bir şey değil. Bu noktd birz yrdılış, birz ynınız düşen oly ve insnlr, birz bktığını görme rzusu… Yni bir sürü şns fktörünün ve elbette ki nsıl bir insn olmk istediğinize dir irdi seçimlerin bir bileşimi olmlı. Her şeyin bir dı olduğu gibi bunun d bir dı vr. Adın d derler, kıdem…” Gülerek ekliyor sonr: “Adın D Derler Seks şrkısındki gibi tınldı bk!”
Kriyerin üretimden yn bu denli verimli, bereketli olnı söz konusuys, kıdemle seks rsınd çğrışım bğı kurmk d besle iştigle girmez elbet.
Önümüzdeki yıl, müstkil bir yıl olbilir m biz onu Sezenli Yıllr olrk ncğız. Zir 40. Snt Yılı, lnınd benim diyen birçok ismin birleştiği bir kdronun elinden çıkn frklı işlerle tltif edilecek, kutlnck.
Konserler, tüm lbümlerinin, 40 yıllık külliytın toplndığı ktlog çlışmsı, notlrının ilk kez kitplştırtcğı bir not kitbı serisi…
Most Productions trfındn orgnize edilen konser serisi için bir yıldır rlıksız çlışılıyor. Koreogrfi Zeynep Tnby’m, shne ve ışık tsrımı Cem Yılmzer’in, prodüksiyon mirliği Serdr Altmçizme’nin sorumluluğund; yönetmen koltuğund Cüneyt Özdemir oturuyor.
“Sezen Aksu, Türkiye’de doğup büyüyen bütün insnlr için ne nlm ifde ediyors, benim için de öyle bir nlm ifde ediyor” diyor, Özdemir: “Elbette benim de hytımd çok önemli bir yerde.”
Sezenli Yıllr konserlerinin fikrinin doğmsı, bundn tm bir yıl önce Bodrum’d vuku buln bir kşm yemeğine dynıyor. Sezen Aksu, Mustf Oğuz ve Cüneyt Özdemir’in ile fertleriyle birlikte bir msd buluştuğu o yemekte, sohbetin rsınd Türkiye’de konserlerin niçin üç şğı beş yukrı hep birbirine benzediği konusu gündeme geliyor ve ttlı-khve fslın kdr d o mevzuun dolmuşundn inilmiyor.
Grubun bir kısmı, ertesi gün Mvi Yolculuk’ çıkıyorlr. Seyht dönüşünde Mustf Oğuz, Özdemir’i ryıp, bu konuyu düşünüp tşındıklrını, on hk verdiklerini söyleyerek (mdem durum bu) birlikte frklı bir şey ypmlrını öneriyor. Bir yıl boyunc virgül koyulmyn hummlı çlışmlr, bu iddidn yol çıkıyor.
Özdemir, ilk iş olrk, kendi ekibiyle birlikte, uluslrrsı çpt, büyük konser diye sunuln ne vrs DVD’sini izlemiş. Video mpping’den, multivizyon gösterilerine, sürprizi kçmsın diye ifş etmemize müsde olmyn, fkt kimi bölümleri dinlerken bile insnı kıkırdtn shne şovlrındn, insnın cnını ykn toplumsl hdiselerin hzin görüntülerine bkış kült kdr, bugün nihi olrk şeklini bulmuş pek çok şey, kıllrınd cnlndığı hm hliyle, Oğuz’ bir sunuml tkdim edilmiş. Ortk bir dilde hemfikir olununc d frklı disiplinden profesyonellerle, sntçılrl görüşmeler bşlmış.
“Sezen’in 40 yılını geleceğe tşıyn bir yklşım olsun istedik” diye özetliyor Özdemir: “#sezenliyillr hshtg’ini kullnım çıp, bunu konuşn insnlrl sürece interktivite ktmyı hedefledik. Sezen Aksu çlıştım, ders gibi. Onun hikyesine odklndım. Kimi zmn dh kişisel yolculuklr çıktığı, kimi zmn düny ve memleket meseleleri üzerine dertlendiği 40 yıl söz konusu. Biz mod deyimiyle, büyük resme bktık. Zmn zmn eleştirilmiş, zmn zmn bştcı edilmiş, her şekilde yşdıklrını sntın dönüştürmüş birini gördük krşımızd. Aşk d vr, ylnızlık d vr, büyük şehirlerden frklı soyl sınıflrın serzenişleri de vr… Hrnt Dink, Sivs ktlimı, 12 Eylül, çocuk gelinler, Cumrtesi Anneleri, İkinci Düny Svşı… Bir ozn vr krşımızd. Büyük kitlelerin meselesini kendi sözlerine dökmüş, cılrını pylşmış bir ozn Sezen.”
Konserlerin 14 ve 15 Temmuz’dki ilk ikisi Hrbiye Cemil Topuzlu Açıkhv Shnesi’nde, ln çısındn thyyüllerini shneye ynsıtmlrın dh geniş imkn tnıyck üçüncü ve sonuncusu ise sonbhrd Volkswgen Aren’d gerçekleşecek.
“Sonuç, ekibin profesyonelliğinin de bir nevi sınvı olck” diyor Özdemir: “Belki de ilk kez bir konser için tnıtım videolrı, virller çektik. Geniş bir rşivim vr benim, konser için onu çtım. Kimileri belgesel tdınd, kimileri ikonik görüntüler… İtinyl üzerinde durduğumuz şey hep şuydu: Sezen Aksu’nun bşrolde olduğu iki stlik bir konser tecrübesi yştmk… Hyllerimizin nck yüzde 8o’ini hyt geçirebildik gerçi. Yine de bu kdrıyl bile, Türkiye’de bir konserde neler ypılbileceğinin çıtsını yükseltebilirsek, ne mutlu bize.”
Bir yıl önce, çtıyı kurrken, ilk gözettikleri şey elbette plylist olmuş. 800 şrkılık reperturdn plylist yıklmk d edisyon mrifeti ister, mlum.
Sebil dediğiniz, hele ki Sezen Aksu gibi bereketli bir kynks… O sçıldıkç sçılır d kim toplyck?
Müzik yzrı ve DJ Murt Meriç derin bir nefes lıp işe girişmiş. Mevcut plylist bugüne kdr beş yrı edisyondn geçtiyse de ilk elden seçilenler, omurgyı oluşturmuş.
“Geçtiğimiz yz bir gün Mustf Oğuz rdı” diye nltıyor, kendi zviyesinden hikyenin bşını Meriç: “Sezen Aksu’nun 40. Yıl konseri için repertur seçimi! Zordu… 40 yıllık kriyerde boş yoktu. Sdece kendi yorumldıklrı üzerinden gittiğimizde bile zor bir seçim. Oturdum, bütün lbümleri tek tek dinledim, kimi şrkılrı kenr yırdım. Ayırırken, popülerliklerinden öte, Sezen Aksu trihindeki yerlerini bz ldım. Sonr onlrı yeniden dinledim ve birz dh zlttım. En
Söz bitmez. Çğlr boyunc yeniden ve yeniler trfındn üretilerek yenilenir. Gittikçe çoğlır. Hyt gibi ileriye kr hep. Ktm değeri oln her ifde çok değerlidir. Söz biterse kıymet kopr. son küçük düzenlemelerle son hli verdik. Şrkılr sürpriz olsun; dinleyenler neyi neden seçtiğimizi zten izlerken nlyck. Bir ‘en iyiler’ kışı bekleyenler hyl kırıklığın uğrybilir m herkesin ‘iyi’si değişik olcğı için bunu ypmk zten mümkün değil. Gelenleri memnun edecek bir repertur oldu; inncım bu yönde. Şunu itirf edeyim: Sezen Aksu’nun yıllrdır shnede söylemediği, çok sevdiğim bir şrkıyı repertur koydum. Sezen Aksu dhil, hepimiz üzerinde uzlştık.
O gece, ben o şrkıyı bekliyor olcğım. Heyecn? Şüphesiz en üst noktd!”
Çorbd tuzu bulunn tüm ktörlerin bşın gelenleri nltırken kurduklrı “Bir gün telefon çldı” cümlesinin khrmnı, httın öbür ucund bulunn ypımcı Mustf Oğuz, 1986’dn 2000’e kdr bilfiil Sezen Aksu’nun menjerliğini ypmış, hlen ypımcı olrk onunl çlışn, tüm bunlrın ötesinde de 70’lerin ortlrındn beri Sezen Aksu’yl ykın dostluk hukuku bulunn biri olrk “Beni boşver” diyor: “Sezen’in benim için profesyonel olrk d dostum olrk d yeri trtışılmz derecede mühimdir fkt herhngi bir vtndş olrk, hytımızd Sezen Aksu olmsydı ne olurdu düşünsene? Herhlde çok büyük bir eksik olurdu. Bu yptığımız d Sezen’in bize bütün kttıklrın krşı bir şey verebilmek rzusu, sorumluluğu…”
Sezen Aksu, bu toprklrın görüp gördüğü en cyip duygu dekoderlerinden biri; bir nevi medyum…
Herkesin Sezen’i kendine… Misl, bu stırlrın yzrının hytt şrkı söylemeye dir ilk htırsı on dir. Evdekilere bygınlık geçirtecek şekilde, durmksızın Vurdumduymz’ı söyleyip duruyordum ezbere. 45’liğin çıkış trihi 1976, bendeniz dört yşımdydım o sırd. Biliyorsun’un “Sen de benim kdr gerçekleri görüyorsun / Berber olmyız benim gibi biliyorsun / Bir bşk dünynın insnısın yvrucğım / Sen kendi dünynın toprğınd büyüyorsun” sözlerini, Çeşme’deki blkond wlkmn’den dinleyip şk cısıyl zırıl zırıl ğlmm dokuz yşım tekbül ediyor. Gören de Romeo ve Juliet khrındn mustribim snır, ltı üstü sitedeki bir çocuğ hstyım, üstelik çocuk d bn ynık, ertesi
Glib her şey kendiliğinden oldu. Küçük klıml bu büyük sırrı çözebilmem mümkün değil. Bütün bu söylediklerim de bu küçük klın elverdiği kdr. Yşdım, yşıyorum, şhidimsiniz. (Ayktkiler) Brış Mnço, Zeki Müren, İbrhim Ttlıses, ‘Tlt Bulut (Oturnlr) Hüly Süer, Emel Syın, ‘Türkn Şory, Nükhet Duru, Sezen Aksu gün pljd güleş oynş tkılcğız işte; derdim ne nlşılır gibi değil.
Sonr d iflh olmdım zten. 43 yıllık ömrümde şktn yerlere mi ypıştım, öfkeden küplere mi bindim, hytın pimini çekesim mi geldi, içimdeki şırfıntı mı kudurdu, memleket derdinden krlr mı bğldım, bir sevilenin rdındn mteme mi kestim; fond hep bir Sezen şrkısı çldı durdu.
Sezen Aksu külliytın bkınc, binbir frklı hytın kodunu görür y insn, hepsinden kendime py çıkrbilmem nsıl bir tuhflıktır? Düşünüyorum, neremden, nsıl bu kdr vurdu durdu; durup durup vurdu diye, hesbın içinden çıkmıyorum.
Hyt dilde vr oluyor mdem, bu dekoder bizi bu kdr ust bir dille bize nltırken, ne nltıyor? Bu yşdığımız hyt ne? Biz kimiz, nsıl bir milletiz?
“Birz Dr. Jekyll ve Mr. Hyde durumu diyebiliriz belki de” diyor, Sezen Aksu: “Fkt slınd insn böyle bir mlzeme… Bu sorunun cevbı bilimsel olrk beni şr, neticede sosyolojinin konusu… Kişisel gözlemim nlık duygusl tepkileriyle, kolylıkl ypıcı y d yıkıcı olbilen m vicdnın seslenildiğinde beklenmedik bir ortk insnlıkt birleşiveren, kutsl toprklrın çocuklrı gibiyiz. Dolyısı ile çocuksu bir toplumuz nzrımd… Sevmek, nlmy çlışmk, okşmk, sbretmek lzım.”
Hyt denen şu sergüzeştte kendi o pyın düşen rolden rzı ols gerek… Hytın tesdüf-seçim döngüsünde şhsi dhli ne rddededir? Bu hytt plnlı bir kderci olbilmek ne derece mümkün?
“Aslınd cevp sorunun içinde vr zten” diyor:
“Birz kucğınız düşenler, birz kendi seçimleriniz… Evrenin kusursuz bir plnı olduğun inndığım için kendi ktkıml ilgili sübjektif değerlendirmelerim, sdece vehimden ibret olbilir diye şerh koyrım hep. Şrkı söylemek istedim, söyledim. Sözler melodiler kopup geldi içimden, yzdım. Önüme yollr çıktı, bzen klımı, bzen klbimi dinleyerek bzılrını seçtim. Am ne kdrını gerçekten ben yptım, ‘ben’ nedir, burdn çıkmyız… Glib her şey kendiliğinden oldu. Küçük klıml bu büyük sırrı çözebilmem mümkün değil. Bütün bu söylediklerim de bu küçük klın elverdiği kdr. Yşdım, yşıyorum, şhidimsiniz.”
Deliveren lbümünün girişinde, lbüme ismini veren eserin müellifi, güzelim göçmüş şir Slih Ecer’i de ndığı, hâl-i pür mellinden dem vurduğu nefis, kompkt bir metni vrdır Sezen Aksu’nun. O metni,
“… Bu durumd hytı bir ikinci hlden geçirebilme şnsı verip ktlnbilir kıln yeteneklerim için Tnrıy şükrnlrımı sunrım” diye bitirir. Peki elde bşk ne vr, hytı thmmül edilebilir kıln, diye sorunc; “Hytın kendisi…” diyor: “Deneyimlerden elde edilen çıkrımlr m en önemlisi insnın iflh olmz, her şeye rğmen hytt klm içgüdüsü… ”
Peki sözün bittiği yerde ne bşlr? Söz biter mi?
“Söz bitmez” diyor. “Çğlr boyunc yeniden ve yeniler trfındn üretilerek yenilenir. Gittikçe çoğlır. Hyt gibi ileriye kr hep. Burd söz derken, herkesin kendi seçtiği ifde biçimini kstediyorum. Örneğin, dilsiz biri çok dh fzl nlm üretebilir bzen. Ktm değeri oln her ifde çok değerlidir bence. Söz biterse kıymet kopr.”
Şimdi herkes içinden bir Sezen Şrkısı tutsun o hlde. Zir söz bittiği için değil, bilkis, söz çğlycğı için, yine de bir kıymet kopck. En olumlu nlmıyl… Shnede! O
Bzılrı kendi dönemine, bzılrı Sezen Aksu gibi her döneme dmg vurn ikonik isimler, 8o’lerdeki bir Altın Kelebek Ödül töreninde bir rd. (Ayktkiler) Brış Mnço, Zeki Müren, İbrhim Ttlıses, ‘Tlt Bulut (Oturnlr) Hüly Süer, Emel Syın, Türkn Şory, Nükhet Duru, Sezen Aksu gün pljd güleş oynş tkılcğız işte; derdim ne nlşılır gibi değil.
Sonr d iflh olmdım zten. 43 yıllık ömrümde şktn yerlere mi ypıştım, öfkeden küplere mi bindim, hytın pimini çekesim mi geldi, içimdeki şırfıntı mı kudurdu, memleket derdinden krlr mı bğldım, bir sevilenin rdındn mteme mi kestim; fond hep bir Sezen şrkısı çldı durdu.
Sezen Aksu külliytın bkınc, binbir frklı hytın kodunu görür y insn, hepsinden kendime py çıkrbilmem nsıl bir tuhflıktır? Düşünüyorum, neremden, nsıl bu kdr vurdu durdu; durup durup vurdu diye, hesbın içinden çıkmıyorum.
Hyt dilde vr oluyor mdem, bu dekoder bizi bu kdr ust bir dille bize nltırken, ne nltıyor? Bu yşdığımız hyt ne? Biz kimiz, nsıl bir milletiz?
“Birz Dr. Jekyll ve Mr. Hyde durumu diyebiliriz belki de” diyor, Sezen Aksu: “Fkt slınd insn böyle bir mlzeme… Bu sorunun cevbı bilimsel olrk beni şr, neticede sosyolojinin konusu… Kişisel gözlemim nlık duygusl tepkileriyle, kolylıkl ypıcı y d yıkıcı olbilen m vicdnın seslenildiğinde beklenmedik bir ortk insnlıkt birleşiveren, kutsl toprklrın çocuklrı gibiyiz. Dolyısı ile çocuksu bir toplumuz nzrımd… Sevmek, nlmy çlışmk, okşmk, sbretmek lzım.”
Hyt denen şu sergüzeştte kendi o pyın düşen rolden rzı ols gerek… Hytın tesdüf-seçim döngüsünde şhsi dhli ne rddededir? Bu hytt plnlı bir kderci olbilmek ne derece mümkün?
“Aslınd cevp sorunun içinde vr zten” diyor:
“Birz kucğınız düşenler, birz kendi seçimleriniz… Evrenin kusursuz bir plnı olduğun inndığım için
kendi ktkıml ilgili sübjektif değerlendirmelerim, sdece vehimden ibret olbilir diye şerh koyrım hep. Şrkı söylemek istedim, söyledim. Sözler melodiler kopup geldi içimden, yzdım. Önüme yollr çıktı, bzen klımı, bzen klbimi dinleyerek bzılrını seçtim. Am ne kdrını gerçekten ben yptım, ‘ben’ nedir, burdn çıkmyız… Glib her şey kendiliğinden oldu. Küçük klıml bu büyük sırrı çözebilmem mümkün değil. Bütün bu söylediklerim de bu küçük klın elverdiği kdr. Yşdım, yşıyorum, şhidimsiniz.”
Deliveren lbümünün girişinde, lbüme ismini veren eserin müellifi, güzelim göçmüş şir Slih Ecer’i de ndığı, hâl-i pür mellinden dem vurduğu nefis, kompkt bir metni vrdır Sezen Aksu’nun. O metni,
“… Bu durumd hytı bir ikinci hlden geçirebilme şnsı verip ktlnbilir kıln yeteneklerim için Tnrıy şükrnlrımı sunrım” diye bitirir. Peki elde bşk ne vr, hytı thmmül edilebilir kıln, diye sorunc; “Hytın kendisi…” diyor: “Deneyimlerden elde edilen çıkrımlr m en önemlisi insnın iflh olmz, her şeye rğmen hytt klm içgüdüsü… ”
Peki sözün bittiği yerde ne bşlr? Söz biter mi?
“Söz bitmez” diyor. “Çğlr boyunc yeniden ve yeniler trfındn üretilerek yenilenir. Gittikçe çoğlır. Hyt gibi ileriye kr hep. Burd söz derken, herkesin kendi seçtiği ifde biçimini kstediyorum. Örneğin, dilsiz biri çok dh fzl nlm üretebilir bzen. Ktm değeri oln her ifde çok değerlidir bence. Söz biterse kıymet kopr.”
Şimdi herkes içinden bir Sezen Şrkısı tutsun o hlde. Zir söz bittiği için değil, bilkis, söz çğlycğı için, yine de bir kıymet kopck. En olumlu nlmıyl… Shnede!
[gllery ids=""]
[gllery ids=""]
